تاریخ نگاری دوره صفویه(2) چرایی نگارش تاریخ عمومی و سلسله ای در عصر صفویه گرایش به تاریخ عمومی نوشتن وجه غالب تاریخ نگاری آن بود که طبیعتاً رونویسی و برداشت و ذیل‌نویسی از آثار متقدم امری متداول در میان مورخان این‌گونه تواریخ بود. به نظر کوئین، از ابتدای صفویه تا زمان شاه عباس اول، مهم‌ترین نوع تاریخ‌نویسی، تألیف تاریخ‌های عمومی بود، اما در دوره‌ی شاه عباس، بیش‌تر تاریخ سلسله‌ای رایج شد. زیرا در دوره‌ی پادشاهی شاه اسماعیل که آغاز سلسله بود و حتی دوره‌ی شاه تهماسب، مورخان فقط مجال این را داشتند که تاریخ‌های عمومی بنویسند و در ضمن آن گزارشی درباره‌ی بنیان‌گذاران این سلسله بیاورند، اما در دوره‌ی شاه عباس، سلسله‌ی صفوی به طور کامل استقرار یافته بود و مورخان نیازی نداشتند که تاریخ اسلام یا سلسله‌های پیشین را در گزارش خویش ارائه کنند. با استحکام و توسعه‌ی قدرت سیاسی، مذهبی و فرهنگی صفویه، این دگرگونی در تاریخ‌نویسی نیز روی داد. (کوئین، 1387: 33) می‌توان احتمال داد که برقراری وحدت سیاسی و تمرکزگرایی صفویه که منجر به براندازی حکومت‌های محلی شد، و شکل‌گیری نوعی هویت ایرانی‌گرایی (نه به مفهوم قومی و نژادی بلکه متمایز بودن از اعراب و ترکان) موجب گردید که مورخان به نگارش تاریخ‌های عمومی و سلسله ا‌ی بپردازند و انگیزه‌های نگارش تاریخ‌های محلی کاهش پیدا کرد. تواریخ عمومی - حبیب‌السیر، غیاث‌الدین بن خواجه همام الدین محمد معروف به خواندمیر. - لب‌التواریخ، یحیی بن عبداللطیف قزوینی. - فتوحات شاهی، امیر صدرالدین ابراهیم امینی هروی. - جهان‌آرا، قاضی احمد غفاری. - مرآت الادوار و مرقات الاخبار، مصلح‌الدین لاری انصاری. - جواهرالاخبار، منشی بوداق قزوینی. - تکمله الاخبار، عبدی بیگ شیرازی (نویدی). - خلاصةالتواریخ، قاضی احمد قمی. - تاریخ ملوک عجم، نسخه خطی. - تاریخ حیدری (مجمع التواریخ، زبدةالتواریخ)، حیدر بن علی حسینی رازی. - تاریخ ایران، مجمل، نسخه خطی. - تاریخ (پادشاهان نامدار و سلاطین کامکار)، نسخه خطی. - مجالس الملوک، محمد مفید یزدی، نسخه خطی. - تاریخ ملاکمال. - خلاصةالتواریخ، مؤلف ناشناس. - نسخه خطی درباره تاریخ ایران. - زبدةالتواریخ، ملاکمال پسر ملاجلال‌الدین محمد منجم. - زبدةالتواریخ، محمد افضل حسینی. - تاریخ انبیاء و اوصیاء و ملوک ایران، ناشناس، نسخه خطی. - خلدبرین، محمدیوسف واله قزوینی اصفهانی. - وقایع¬السنین و الاعوام، عبدالحسین خاتون آبادی. - تحفه سلیمانی، یوسف بن عبداللطیف. - تاریخ سلطانی، سیدحسن بن مرتضی حسینی استرآبادی. - تاریخ ایران، محمدمعین اردوبادی معینا، نسخه خطی. - لب لباب، حاجی محمدقلی خان قاجار گنجه‌ای. - تاریخ ایلچی نظامشاه، خورشاه بن قبادالحسینی. - تاریخ الفی، قاضی احمد تتوی و آصف خان قزوینی. - تاریخ گنجینه، نسخه خطی. - تحفه الاخبار، محمدصفی فرزند ولی قزوینی، نسخه خطی. - تحفه التواریخ (= تاریخ ابراهیمی= تاریخ همایونی)، ابراهیم فرزند جریر، نسخه خطی. - تنقیح الاخبار، ملامحمد ماه، نسخه خطی. - منتخب التواریخ= احسن التواریخ، حسن بیک بن محمد بیک خاکی شیرازی، نسخه خطی. - تاریخ پادشاهان و پیامبران، رسول خان بن غلام، نسخه خطی. - جام جهان‌نما، محمد قدرت‌الله شوق رامپوری، نسخه خطی. - احسن السیر، میرزا برخوردار ترکمان، نسخه خطی. - افصح الاخبار، محمدباقر فرزند عنایت‌الله مشهور به افصح تبریزی، نسخه خطی. - برهان الفتوح، محمدعلی فرزند محمدصادق حسینی نیشابوری نجفی، نسخه خطی. - سلالة السیر، ابوالقاسم فرزند محمدعلی سمنانی، نسخه خطی. تواریخ سلسله‌ای و تک نگاری‌ها - تاریخ جهانگشای خاقان، ناشناس. - احسن التواریخ، حسن بیگ روملو. - عالم آرای شاه اسماعیل، ناشناس. - تاریخ عالم آرای صفوی، ناشناس. - تاریخ شاه اسماعیل، ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ شاه اسماعیل، ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب، ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ شاه اسماعیل دوم، ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ به قدرت رسیدن صفویان، نسخه خطی. - نقاوةالآثار و تاریخ الاخبار، ناشناس، نسخه خطی. - جهان آرا، ملا ابوبکر تهرانی، نسخه خطی. - تاریخ صفویان و معاصران ایشان، نسخه خطی. - عالم آرای شاه طهماسب، ناشناس. - تاریخ صفویان، ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ صفویان یا تاریخ سلاطین عهد صفوی، اسماعیل حسینی مرعشی تبریزی مشهور به میرملایم بیگ متخلص به دعوی، نسخه خطی. - بیاض مکالمه شاه طهماسب با ایلچیان، علیرضا عباسی. - تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی، میرمحمود خواندامیر. - نقاوةالآثار فی ذکر الاخیار، محمود بن هدایت‌الله افوشته‌ای نطنزی. - تاریخ عالم آرای عباسی، اسکندربیگ ترکمان منشی. - تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال، ملاجلال‌الدین محمد منجم یزدی. - فتوحات همایون، نظام الدین علی شیرازی (سیاقی نظام). - افضل التواریخ، میرزا فضلی اصفهانی، نسخه خطی. - تاریخ شاه عباس یکم و شاه صفی، ناشناس، نسخه خطی. - روضةالصفویه، میرزا بیگ بن حسن حسینی جنابدی. - خلاصه عباسی، محمد فرزند عبدالله نیشابوری، نسخه خطی. - مآثر قطب شاهی محمودی، محمد فرزند عبدالله نیشابوری، نسخه خطی. - تاریخ عباسی (تواریخ ...) ناشناس، نسخه خطی. - تاریخ ایران، ناشناس، نسخه خطی. - خلاصةالسیر، محمدمعصوم بن خواجگی اصفهانی. - مبادی تاریخ زمان نواب رضوان مکان [شاه صفی]، میرمحمدحسین تفرشی. - تاریخ شاه صفی، ابوالمفاخر بن فضل‌الله الحسینی سوانح نگار تفرشی. - تاریخ جلوس شاه صفی، بیجن، نسخه خطی. - ذیل تاریخ عالم آرای عباسی، اسکندربیگ ترکمان. - تاریخ عباسی، جلال منجم نوه ملاجلال‌الدین منجم، نسخه خطی. - قصص الخاقانی، ولی قلی بیگ بن داودقلی شاملو. - تاریخ جهان آرای عباسی، محمدطاهر وحید قزوینی. - عیاسنامه (تاریخ طاهر وحید، تاریخ شاه عباس ثانی)، محمدطاهر وحید قزوینی. - خلاصه مقال (خلاصةالمقال) محمدطاهر وحید قزوینی، نسخه خطی. - جهان آرا (تاریخ)، ناشناس، نسخه خطی. - ریاض التواریخ، نسخه خطی. - تاریخ صفویان، مرتضی¬قلی مرزبان اردبیلی، نسخه خطی. - تاریخ سلاطین صفویه، میرزامحمد معصوم. - دستور شهریاران، محمدابراهیم بن زین‌العابدین نصیری. - تحفةالعالم، میرزا ابوطالب بن میرزا بیک موسوی فندرسکی. - تاریخ کشیک خانی، نورالدین محمد نجیب کاشانی، نسخه خطی.